‘Hoe lang gaat dit duren, denk je?’
Die vraag wordt me vaak gesteld tijdens het intakegesprek. Soms fluisterend, soms met een wanhoop die recht mijn praktijkruimte in stormt. Want rouw is geen keurig pad dat je in zes stappen aflegt, en zeker geen proces met een vaste einddatum.
Rouw in fasen, of golven, of chaos?
Tijdens mijn opleiding verlies & rouw leerde ik over de vijf fasen van Elisabeth Kübler-Ross: ontkenning, boosheid, marchanderen, depressie en aanvaarding. Ze gaf ons inzicht,taal en richting, dat is waar. Maar rouw laat zich helaas niet in fases vangen zoals seizoenen op een kalender. Mensen gaan heen en weer, staan stil, vallen terug, maken sprongen, en blijven soms lang hangen in het rouwproces.
Bij de een komt de boosheid eerst, bij de ander het intense gemis. Sommigen blijven zelfs jarenlang steken in ontkenning, anderen lijken het ‘goed’ te doen tot het moment dat een verjaardag, geur, liedje of lege stoel alsnog vaak onverwacht alles losmaakt.
Hoe lang duurt rouwen dan?
Zolang als nodig is. Soms een paar maanden, vaker jaren. En eerlijk? Voor veel mensen stopt rouw nooit helemaal. Het verandert in de loop der tijd vaak wel van vorm. De scherpe randen worden wat ronder, de golven minder hoog. Maar de leegte die iemand achterlaat, die kan niet worden ‘opgelost’. Wat kan dan eigenlijk wel? leren leven met die leegte en deze te vullen met herinneringen. Er ruimte voor maken, zonder dat het alles overschaduwt.
Rouw om overlijden is anders dan rouw om scheiding of verlies van gezondheid
De intensiteit is soms wel vergelijkbaar, de kleur is echter vaak anders. Bij overlijden is er echt geen weg terug. Bij een scheiding is die ander er nog wel, ergens. Dat maakt het vaak ook wel verwarrender, schrijnender, omdat er ook boosheid, twijfel of schuldgevoel meespeelt.
En wat te denken van verlies van gezondheid? Van wie je was, van je lijf dat je ooit vertrouwde? Dat is rouw die je vaak alleen moet dragen meestal ook onzichtbaar voor de buitenwereld, maar allesbepalend van binnen.
Vergelijken heeft geen enkele zin
Jouw verlies is uniek. Wat jij voelt, is van jou. Je mag daarin zacht zijn voor jezelf. Rouw is nooit een wedstrijd. Je hoeft echt niets te bewijzen. En het zegt niets over je ‘kracht’ of ‘veerkracht’ als je langer dan anderen nodig hebt. Soms is overleven al een top prestatie.
Wat helpt dan wel?
Stil staan bij verdriet, luisteren, niet wegduwen, delen wanneer dat veilig voelt. Ook rituelen, schrijven, wandelen, ademen. Jezelf toestemming geven om even nergens heen te hoeven. En soms: professionele hulp zoeken, omdat je het echt niet alleen hoeft te doen.
Reflectieoefening:
Sta vandaag eens stil bij wat jij hebt moeten loslaten. Wie of wat je mist. Wat je bent kwijtgeraakt, en wat je toch weer hebt teruggevonden of misschien in een andere vorm.
Wat zou je vandaag willen zeggen tegen degene die je mist? Of tegen jezelf, in die moeilijke tijd?
Herken je jezelf in dit verhaal? Gun jezelf een plek waar jouw rouw er helemaal mag zijn. In mijn praktijk in Maassluis of Roelofarendsveen begeleid ik mensen met verlies, in welke vorm dan ook. Neem gerust vrijblijvend contact op voor een kennismaking: www.reisvanhetleven.com
Reactie plaatsen
Reacties